FTP to skrót od angielskiego wyrażenia File Transfer Protocol, czyli po prostu protokół przesyłania plików. Brzmi może trochę technicznie, ale w praktyce chodzi o bardzo proste narzędzie, które pozwala przenieść pliki z jednego komputera na drugi, a najczęściej – z komputera lokalnego na serwer, na którym działa np. Twoja strona internetowa.
Jeśli masz własną stronę, sklep internetowy albo bloga, FTP może być dla Ciebie bardzo przydatne. Dzięki niemu możesz wgrywać zdjęcia, aktualizować pliki, instalować oprogramowanie lub robić porządki na serwerze. Jak działa i gdzie konkretnie znajduje zastosowanie? Podpowiadamy poniżej!
Jak działa FTP?
Żeby połączyć się z serwerem za pomocą FTP, potrzebujesz programu – tzw. klienta FTP. Najpopularniejszy to FileZilla, ale jest też WinSCP, Cyberduck i parę innych. Po zainstalowaniu programu, wpisujesz dane dostępowe (adres serwera, login i hasło) i gotowe – możesz przeglądać foldery na serwerze tak samo, jak te na swoim komputerze.
To trochę jak zdalne sterowanie – siedzisz u siebie, ale możesz zaglądać na serwer, wgrywać nowe pliki, zmieniać nazwy, kasować lub przenosić rzeczy z jednego folderu do drugiego.
Do czego konkretnie służy FTP?
Możliwości FTP jest sporo. Wśród najczęstszych zastosowań należy wymienić:
- Wgrywanie plików na stronę, np. zdjęć, dokumentów PDF, plików .html albo skryptów.
- Aktualizacje strony, np. ręczna instalacja WordPressa lub wgrywanie nowych wersji systemu.
- Tworzenie kopii zapasowych – można szybko pobrać ważne pliki z serwera na swój komputer.
- Praca nad wyglądem strony – edycja plików CSS, JS, PHP itp.
Co istotne? Dla wielu osób FTP jest codziennym narzędziem pracy. Szczególnie jeśli ktoś zarządza kilkoma stronami lub prowadzi biznes online i chce mieć większą kontrolę nad tym, co dzieje się na serwerze.
SFTP – bezpieczniejsza wersja FTP
Standardowy protokół FTP nie szyfruje danych – co oznacza, że login, hasło i pliki mogą zostać przechwycone. Dlatego lepszym wyborem jest SFTP, czyli „Secure FTP”, który korzysta z bezpiecznego połączenia opartego na SSH.
W praktyce wygląda to niemal identycznie – nadal używasz programu typu FileZilla – ale Twoje dane są zaszyfrowane, więc nikt niepowołany nie będzie w stanie ich podejrzeć. Jeśli więc przesyłasz poufne dane (np. dane Klientów, raporty, umowy), wybieraj zawsze SFTP.
Jakie dane są potrzebne, żeby połączyć się przez FTP?
Żeby wszystko zadziałało, musisz mieć kilka rzeczy:
- adres serwera FTP (np. ftp.twojadomena.pl),
- nazwę użytkownika,
- hasło,
- numer portu (najczęściej 21 dla FTP, 22 dla SFTP).
Te dane zazwyczaj znajdziesz w panelu swojego hostingu albo otrzymasz je w wiadomości e-mail od dostawcy usług. Wprowadzasz je do programu i możesz zacząć działać.
Najlepsze darmowe programy do FTP
Nie musisz niczego kupować ani znać się na programowaniu. Dostępne są darmowe i proste w obsłudze programy FTP – wystarczy zainstalować i korzystać.
Oto najpopularniejsze:
- FileZilla – działa na Windows, macOS i Linux. Intuicyjny interfejs i wsparcie dla SFTP.
- WinSCP – bardzo lekki i wygodny, szczególnie na Windows.
- Cyberduck – idealny dla użytkowników Maca.
- Total Commander – klasyczny program do zarządzania plikami z obsługą FTP.
Wszystkie pozwalają przeciągać pliki z komputera na serwer i odwrotnie – tak jakbyś przenosił pliki między dwoma folderami.
Kiedy FTP przydaje się w firmie?
Firmy bardzo często korzystają z FTP, bo daje on szybki i wygodny dostęp do serwera. Jeśli prowadzisz stronę, sklep internetowy, blog firmowy albo korzystasz z oprogramowania instalowanego na hostingu – FTP to narzędzie, które oszczędzi Ci mnóstwo czasu.
Poniżej przedstawiamy przykładowe zastosowania:
- szybkie wgrywanie aktualizacji (np. nowych zdjęć produktów),
- tworzenie kopii zapasowych plików i baz danych,
- zarządzanie folderami i strukturą plików,
- zdalna pomoc IT – technik może zalogować się przez FTP i naprawić coś bez logowania do panelu CMS.
Bezpieczeństwo przede wszystkim – o tym nie zapomnij
Dostęp do FTP to jak dostęp do serca Twojej strony – warto zadbać o bezpieczeństwo. Oto kilka prostych, ale ważnych zasad:
- Używaj trudnych haseł – długich i unikalnych.
- Zmieniaj hasła co jakiś czas – nawet jeśli nic się nie dzieje.
- Korzystaj z SFTP zamiast zwykłego FTP, jeśli masz taką możliwość.
- Nie udostępniaj danych FTP osobom trzecim, które nie muszą mieć dostępu.
- Jeśli to możliwe, ogranicz dostęp do konkretnego adresu IP – to dodatkowe zabezpieczenie.
FTP to jedno z tych narzędzi, które warto znać – szczególnie jeśli prowadzisz stronę lub sklep internetowy. Dzięki niemu masz szybki dostęp do plików na serwerze, możesz wgrywać nowe treści, tworzyć kopie zapasowe albo rozwiązywać problemy bez pomocy z zewnątrz.
Choć na początku może wydawać się techniczne, po kilku minutach wszystko staje się zrozumiałe. A jeśli wybierzesz prosty program, jak FileZilla, nauka FTP będzie naprawdę szybka i przyjemna.
