W tym artykule skupimy się na etycznych aspektach zamieszczania artykułów sponsorowanych. Siłą rzeczy będziemy nawiązywać również do kwestii prawnych związanych z takimi artykułami — prawo w założeniu ma być etyczne i dobre moralnie. Jednocześnie ciężko jest w nim uchwycić wszystkie niuanse związane z dobrymi obyczajami, dlatego też czasem będziemy odchodzić od kwestii prawnych, a mimo to istotnych.
Kiedy mamy do czynienia z artykułem sponsorowanym?
To jest pytanie najtrudniejsze do odpowiedzenia. Wiele osób zastanawia się, kiedy w ogóle można mówić o artykule sponsorowanym. Wątpliwości nie pozostawia fakt, gdy reklamodawca płaci za taki artykuł określoną sumę. Wtedy oczywiście jest artykuł sponsorowany, jednak co gdy reklamodawca zamiast pieniędzy daje jakiś prezent?
Tutaj trzeba wyróżnić dwie sytuacje:
- Firma wysyłając prezent zobowiązała influencera lub dziennikarza do stworzenia materiału poświęconego jej firmie, lub prezentowi.
- Firma po prostu wysłała prezent osobie, nie oczekując nic w zamian.
Oczywiście w obu przypadkach warto pamiętać o poprawnym rozliczeniu się. Jednakże to, którą opcję się wybrało, ma duży wpływ na to czy będzie artykuł sponsorowany. W pierwszym przypadku jak najbardziej — dziennikarz otrzymał korzyść majątkową w zamian za stworzenie treści. Dlatego taki artykuł musi być poprawnie oznaczony, o czym więcej będzie za chwilę.
Natomiast w drugim przypadku raczej nie. Jednak tutaj etycznie poprawne jest, żeby influencer tworząc treść, wspomniał o tym, że otrzymał od firmy X prezent, ponieważ otrzymanie takiego prezentu będzie miało mniejszy lub większy wpływ na wydźwięk jego artykułu.
Artykuł sponsorowany musi być odpowiednio oznaczony
To jest podstawa prawna — trzeba pamiętać o tym, że artykuły sponsorowane muszą być odpowiednio oznaczone w sposób, który jest czytelny dla odbiorców. Czyli osoba widząca artykuł musi od razu widzieć, że nie ma do czynienia z normalnym artykułem, który przekazuje obiektywne informacje.
Co prawda prawo nie określa, w jaki sposób artykuł sponsorowany musi być wyróżniony. Dlatego trzeba tutaj po prostu zastosować się do zasady, że oznaczenie treści sponsorowanych ma być widoczne dla czytelnika, nawet dla osoby, która znajduje się na twojej witrynie po raz pierwszy.
O czym trzeba pamiętać pisząc artykuł sponsorowany?
Każdy właściciel popularniejszego serwisu i każdy influencer będzie spotykał się z różnymi wątpliwymi etycznie propozycjami. Poniżej znajdziesz zbiór najpopularniejszych próśb reklamodawców, których należy unikać:
- Przekazywanie informacji sprzecznymi z prawdą — artykuł sponsorowany nie może wprowadzać ludzi w błąd! Możesz oczywiście opisać tylko pozytywne strony firmy, jednak nie możesz kłamać.
- Oczernianie konkurencji — pisząc o konkurencji lepiej nie punktować wad konkurencyjnych firm. Zamiast tego skup się na firmie, z którą współpracujesz, a o konkurencji wspominaj tylko w ogólnych stwierdzeniach.
- Warto również unikać pustosłowia, które jest poświęcone tylko danej firmie.
- Artykuły sponsorowane powinny też być wartościowe dla czytelników.
A co z recenzjami?
Wiele osób może zastanawiać się co w takiej sytuacji zrobić z recenzjami. W przypadku niektórych branż dziennikarz, czy też influencer otrzymują produkt na okres testowy. Często dzieje się tak np. w przypadku branży technologicznej albo motoryzacyjnej. Jednak w przypadku niektórych branż ciężko wymagać od influencerów, żeby zwracali produkty, weźmy pod uwagę np. branżę kosmetyczną, albo osoby recenzujące jedzenie.
Recenzje z natury mają być maksymalnie obiektywne. To czy takie będą, zależy tylko od recenzentów. Warto pamiętać, że i tak na opinie ludzi wpływa masę innych czynników — każdy z recenzentów jest tylko człowiekiem i wpływają na jego opinie różne sympatie i własne preferencje.
Jednocześnie recenzenci powinni starać się być maksymalnie obiektywni. Również, jeżeli współpracują z różnymi markami otrzymując od nich sprzęt na stałe, wyjazdy na wakacje, czy też inne prezenty, to taka współpraca nie powinna wpływać na ich recenzje.
Podsumowanie
Jeżeli chcesz rozszerzyć swoją znajomość etyki zawodu dziennikarza, to możesz przeczytać m.in. Kartę Etyki Mediów oraz Kodeks Etyki Dziennikarskiej. Tam znajdziesz wiele różnych rad i wskazówek. Jednak podstawowa zasada jest jedna:
Współpraca reklamowa, gdy influencer, dziennikarz, lub serwis internetowy otrzymuje wynagrodzenie, powinna być wyraźnie oznaczona. Bez względu czy mówimy tu o jednym artykule sponsorowanym, czy o współpracy partnerskiej.
To jest bardzo ważne dla obydwu stron:
- Reklamodawca łamiąc te zasady, naraża się na zarzut nieuczciwej konkurencji, a tym samym wysokie kary. Ponadto zraża do siebie klientów.
- Twórca treści zraża do siebie odbiorców, którzy nie mogą wierzyć w prawdziwość jego przekazu. Ponadto też naraża się na zarzut nieuczciwej konkurencji.
Dlatego też obie strony powinny dbać o to, żeby współpraca była maksymalnie przejrzysta.
