Działanie bez planu jest jak podróżowanie bez celu. Ile znasz osób, które po prostu wsiadają do samochodu, żeby nim „gdzieś pojechać”. Niestety przedsiębiorców, którzy chcą prowadzić firmę dla samego faktu prowadzenia firmy, albo zarabiania jest sporo. Cel, biznesplan — to niezbędne elementy do tego, żebyś odniósł sukces.
Znaczenie biznesplanu i analizy SWOT
Jedną z największych obaw przedsiębiorców jest to, że nie poradzą oni sobie w walce z konkurencją. W końcu jak przeciętny obywatel ma konkurować z allegro? Problem ten poruszyliśmy w artykule na temat rynku e-commerce w Polsce. Po pierwsze bardzo często nie musisz w ogóle konkurować z największymi graczami, a czasem możesz wykorzystać ich obecność. Dodatkowo możesz odpowiednio wybrać niszę i dotrzeć do specyficznej grupy odbiorców.
Mały przedsiębiorca może sobie pozwolić na większe innowacje. Bardzo często wielkie firmy wybierają to, co jest sprawdzone i daje dochód, nowi gracze mogą zaryzykować. Widać to świetnie np. na rynku gier, gdzie wielcy gracze tacy jak EA, albo Ubisoft stosują sprawdzone i bezpieczne strategie. Natomiast regularnie pojawiają się twórcy gier niezależnych, którzy wchodzą na rynek niespodziewanie z nowymi pomysłami.
Ponadto małe i średnie firmy mogą być bardziej elastyczne. Tutaj tworzenie biznesplanów na kilka lat do przodu nie ma bardzo często sensu. Tacy przedsiębiorcy po prostu reagują szybko na zmiany zachodzące na rynku.
Warto pamiętać, że biznesplan nie jest sztywnym zbiorem zasad, których musisz się trzymać. To raczej wskazówka, droga, którą planujesz podążać. Jednocześnie nikt nie wie jak, tak naprawdę będzie wyglądał rynek za kilka lat. Jeżeli zajdzie taka potrzeba, to biznesplan należy zmienić. Największym błędem, jaki możesz popełnić, jest sztywne trzymanie się swojego biznesplanu, który nie ma szans na powodzenie.
W dzisiejszych czasach trendy bardzo szybko się zmieniają, a sukces odnoszą przedsiębiorstwa, które albo te trendy wyznaczają, albo potrafią się do nich dostosować.
Czy tworzenie biznesplanów ma sens?
Skoro tak ważne jest bycie elastycznym, to po co w ogóle tworzy biznesplany? To pytanie może zadać sobie część przedsiębiorców. Jednak warto zauważyć, że biznesplany są potrzebne:
- Wiedza, w jakim kierunku chcesz podążać, w jakim kierunku chcesz rozwijać swoją firmę, jest kluczowa.
- Biznesplan różni się od klasycznego planowania m.in. rzetelną analizą finansową, analizą rynku, analizą konkurencji.
- Działanie bez biznesplanu nie przypomina w niczym elastycznego działania, gdzie firma dopasowuje się do realiów rynku. Działanie bez biznesplanu jest po prostu chaotyczne.
Dlatego tworzenie biznesplanów ma jak najbardziej sens. Konieczna jest analiza niszy, w której chcesz działać, analiza swojej konkurencji, analiza finansowa. Jeżeli zaczniesz działać na rynku, w którym brakuje potencjału to nawet jeżeli będziesz działał świetnie, to nie uda Ci się osiągnąć sukcesu.
Jednym z najważniejszych aspektów biznesplanu jest analiza finansowa — musisz znać koszty, jakie poniesiesz i będziesz ponosił regularnie, następnie zestawić je z zyskami, które planujesz lub chcesz osiągnąć. Żeby ocenić realność zysków, potrzebna jest natomiast analiza rynku i konkurencji.
Analiza SWOT jako uzupełnienie lub alternatywa biznesplanu
Warto poświęcić teraz trochę uwagi analizie SWOT. To akronim od angielskich słów określających cztery składowe tej techniki (Strengths, Weaknesses, Opportunities i Threats). Jest to świetna technika, która pomoże Ci odkryć mocne i słabe strony twojego pomysłu na biznes. Analiza SWOT składa się z czterech elementów:
- Strengths — mocne strony twojego pomysłu.
- Weakness — słabe strony twojego pomysłu.
- Opportunities — szanse na rynku, na którym działasz.
- Threats — zagrożenia na rynku, na którym działasz.
W skrócie można powiedzieć, że S i W tej analizie, to czynniki wewnętrzne twojego przedsiębiorstwa takie jak np. odpowiedni przepływ informacji, organizacja, czy też jakość tworzonych produktów.
Natomiast O i T, to czynniki zewnętrzne takie jak np. silna konkurencja, mały rynek, albo trendy panujące na rynku.
O czym należy pamiętać tworząc analizę SWOT?
Problemem większości przedsiębiorców, którzy robią analizę SWOT, jest to, że siadają z czystą kartką (albo ewentualnie wydrukowaną tabelą analizy SWOT) i po prostu piszą to, co wydaje im się poprawne.
Niestety taka analiza SWOT jest bardzo często bezsensowna. Ciężko w ogóle nazywać ją analizą, ponieważ nie masz tutaj danych, które tak naprawdę analizujesz. Jak w takiej sytuacji się za nią zabrać?
- Opierają swoją analizę SWOT na danych rynkowych — pomocne są w tym różnego rodzaju raporty, czy też informacje na temat rynku (możesz wykorzystać narzędzia takie, jaka Google Trend, planer słów kluczowych od Google, czy też Trade Watch — omówiliśmy je w artykule o wybieraniu niszy oraz w artykule o analizie konkurencji).
- Kolejnym aspektem, który powinieneś wykorzystać podczas analizy SWOT, są różnego rodzaju ankiety wśród byłych i obecnych klientów. Jeżeli ich nie masz, to dotrzyj do potencjalnych klientów, sprawdź np. ich wypowiedzi na różnych forach.
- Wykonując analizę SWOT, pamiętaj o uwzględnieniu kosztów, jakie będzie generowało twoje przedsiębiorstwo. Duże znaczenie mają tutaj koszty stałe — różnego rodzaju rachunki.
Im większą ilością danych zewnętrznych dysponujesz, tym lepszą analizę SWOT przeprowadzisz. Pamiętaj, że opieranie się na swoich przypuszczeniach i przemyśleniach, to najgorszy błąd, jaki możesz popełnić podczas wykonywania analizy SWOT.
Bardzo często okazuje się, że to, co firmy uznają za swoją silną stronę, nie ma żadnego znaczenia dla użytkownika. Przykładem może być wykorzystywanie najnowszych rozwiązań technologicznych w swoich urządzeniach/oprogramowaniu. Jednak większość klientów nie zwraca na to uwagi, dla nich liczy się to żeby sprzęt działał.
Jak wykonać analizę SWOT?
Gdy już masz informacje niezbędne do tego, żeby przeprowadzić analizę SWOT, to teraz po prostu musisz po kolei wypełnić wszystkie punkty analizy SWOT. Możesz to zrobić w tabelce, a możesz po prostu od punktów rozwinąć każdy element tej analizy.
Najlepiej zacząć na początku od elementów wewnętrznych, ponieważ nad nimi masz znacznie większą kontrolę. Tutaj tworzy się twoja przewaga konkurencyjna.
- Silne strony to elementy, o których musisz pamiętać. Jeżeli przeprowadziłeś ankietę i klienci pisali Ci silne strony twojego przedsiębiorstwa, to pamiętaj, żeby ich nie zmarnować. To z tego powodu klienci wybierają twoją firmę.
- Słabe strony — warto postrzegać je poprzez pryzmat wad, które możesz zamienić w zaletę, jeżeli nad nimi popracujesz. Niektóre słabe strony może być ciężko rozwiązać, inne np. słabą obsługę klienta stosunkowo łatwo.
Potem warto zabrać się za analizę czynników zewnętrznych. To, że nie masz na nie bezpośredniego wpływu, nie oznacza, że nie możesz ich w żaden sposób wykorzystać. Zwykle lepiej jest wykorzystywać nowe trendy. Natomiast jeżeli widzisz zagrożenia zewnętrzne, to warto się na nie odpowiednio przygotować.
Dobrze wykonana analiza SWOT pozwoli Ci obrać dobry kurs, który pozwoli rozwijać się twojej firmie. Warto zwrócić uwagę na to, że analizę SWOT warto wykonywać regularnie, dzięki temu będziesz cały czas wiedział, czy podążasz ze swoją firmą w odpowiednim kierunku.
Jednocześnie pamiętaj o jednym — tylko i wyłącznie analiza SWOT oparta o realne dane rynkowe, o rozmowy z klientami daje realne korzyści. Jeżeli będziesz ją tworzył na podstawie to, co TOBIE wydaje się mocną stroną twojego przedsiębiorstwa, to nie wyciągniesz z niej żadnych korzyści.
